De beste spionagevliegtuigen van de Tweede Wereldoorlog

De Fw 189 werd aangedreven door twee Argus As 410-motoren van 459 pk die zorgden voor een topsnelheid van 344 km/u. Er werden in totaal 864 Fw 189's gemaakt van 1940 tot 1944.

8: Junkers Ju 86

Toen de tweemotorige Junkers Ju 86 voor het eerst vloog in 1934, was het een zeer geavanceerd ontwerp. Oorspronkelijk gepland als lijnvliegtuig en bommenwerper, had het toestel een gladde, gestroomlijnde romp die gecombineerd werd met een intrekbaar landingsgestel.

Veel hoger vliegen dan gevechtsvliegtuigen is een overlevingstechniek die door veel verkenningsvliegtuigen wordt gebruikt. Tegen 1939 werkten de Duitsers dan ook aan verkenningsvarianten van de Ju 86 die op grote hoogte zouden vliegen. Deze zouden turboladers, een drukcabine voor de bemanning en grotere vleugels hebben om in de ijle lucht van grotere hoogtes te kunnen opereren.

8: Junkers Ju 86

De Ju 86P bommenwerper-verkenningsvliegtuigen namen deel aan het verzamelen van inlichtingen over de Sovjet-Unie voordat Duitsland het land binnenviel in 1941. De angst voor deze “hoogvliegers” zette de Geallieerde naties aan tot de ontwikkeling van gespecialiseerde onderscheppingsvliegtuigen die op grote hoogte konden vliegen, met name de Westland Welkin.

De nog meer gespecialiseerde Ju 86R had een enorm spanwijdte. Het tegenhouden van Ju 86's resulteerde in de hoogste luchtgevechten van de oorlog. In één geval schoot een Spitfire Mk5 een Ju 86P neer op 12.800 meter hoogte bij Cairo.

7: Consolidated PBY Catalina

Bij het eerste licht op 3 juni 1942 stegen 22 PBY-5A Catalina's van de US Navy op van Midway Island. Hun missie was het zoeken naar een verwachte inkomende Japanse vloot. Eén Catalina zag de bezettingsmacht van admiraal Tanaka, wat leidde tot de Slag om Midway die een beslissende overwinning voor de Amerikanen opleverde. Deze gebeurtenis alleen al bevestigt dat de Catalina-patrouillevliegtuigen tot de meest cruciale verkenningsvliegtuigen uit de geschiedenis behoren.

Maar dit is niet alles. Catalina's van de RAF hadden eerder een essentiële rol gespeeld bij het vinden van het Duitse slagschip de Bismarck in de Atlantische Oceaan op 26 mei 1941. Om 10.30 uur werd een olievlek van de Bismarck (door de beschadigde brandstoftank van het schip) gespot door een Catalina. Dit leidde tot de vernietiging van het vaartuig, één van Duitslands grootste en meest formidabele oorlogsschepen.

7: Consolidated PBY Catalina

Betrouwbaar, met een enorm bereik en de mogelijkheid om zowel vanaf het land als vanaf het water te opereren, bewees de Catalina zichzelf keer op keer. Hoewel hij vaak over het hoofd wordt gezien als een belangrijk toestel in oorlogstijd, was het zeker een van de belangrijkste militaire vliegtuigen aller tijden.

Er werden in totaal 3308 Catalina's gebouwd die zich bewezen in de oorlogsvoering tegen onderzeeboten: de Catalina bracht 40 onderzeeboten tot zinken, 14 meer dan de Short Sunderland. Catalina's redden ook talloze levens door drenkelingen uit zee op te pikken.

6: Lockheed P-38 Lightning

Dit Amerikaanse gevechtsvliegtuig was snel en zat vol innovaties, zoals General Electric turboladers die in de staartstukken waren ingebouwd en een driewielig landingsgestel. Het toestel vloog voor het eerst in 1939 en maakte indruk met zijn prestaties.

Op 11 februari 1939 vloog het prototype van de Lockheed XP-38 Lightning in zeven uur en twee minuten van Californië naar New York en vestigde daarmee een snelheidsrecord (er waren twee tankstops nodig), een uitstapje dat diende om bekendheid aan het vliegtuig te geven.

6: Lockheed P-38 Lightning

De P-38 was eigenlijk ontworpen als jachtvliegtuig, maar was duidelijk een ideaal verkenningsvliegtuig. Amerika had, net als de meeste andere landen, de verkenningsmissies in het interbellum nogal verwaarloosd. Toen het de Britse ontwikkelingen bestudeerde, was het in 1941 echter duidelijk dat het de zaken beter moest aanpakken. De P-38 werd geselecteerd om, na grondige aanpassingen, deze rol op zich te nemen.

Na het overwinnen van veel technische problemen in het begin, werden de verkenningsvliegtuigen een van de beste in hun klasse (hoewel sommigen binnen de Amerikaanse luchtmacht de voorkeur gaven aan de betrouwbaardere Mosquito). De P-38 leverde een enorme bijdrage aan de geallieerde inlichtingeninspanning.

5: Nakajima C6N ‘Myrt’

De C6N was het snelste Japanse transportvliegtuig van de oorlog en het enige transporttoestel op onze lijst. Het was een indrukwekkend vliegtuig dat niet makkelijk te onderscheppen was. Tegen de tijd dat het toestel in dienst kwam, in september 1944, waren er echter nog maar weinig Japanse vliegdekschepen over om vanaf op te stijgen. De C6N opereerde dan ook voornamelijk vanaf land.

De C6N, het enige speciaal ontworpen verkenningsvliegtuig voor vliegdekschepen tijdens de oorlog, was prachtig gestroomlijnd waarbij alles in het werk was gesteld om de luchtweerstand te verminderen.

5: Nakajima C6N ‘Myrt’

Na een succesvolle missie werd er een telegram verstuurd met de melding: “Er is geen Grumman die ons te pakken kan krijgen.” (Grumman was de fabrikant van de Hellcat en Avenger vliegdekjagers van de US Navy).

Een Nakajima C6N1-S Saiun (MYRT) was het laatste vliegtuig dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd neergeschoten, door een Amerikaans Corsair-jachtvliegtuig. Dit gebeurde op 15 augustus 1945, een dag nadat keizer Hirohito de Japanse overgave had aangekondigd. De oorlog eindigde vijf minuten later.

4: Mitsubishi Ki-46

Verkenningsvliegtuigen krijgen zelden de aandacht die ze verdienen. Ze verrichten absoluut essentieel werk, meestal alleen en vaak ongewapend. Met de Ki-46 bezaten de Japanners 's werelds beste voorbeeld van dit type vliegtuig. Als verkenningsvliegtuig werd het door geen enkele andere machine geëvenaard totdat de Mosquito op het toneel verscheen. Het toestel bleek gedurende het hele conflict zeer moeilijk te onderscheppen.

Zelfs in september 1944 moest een Spitfire Mk8 nog worden ontdaan van zijn bepantsering en enkele machinegeweren om de prestaties te kunnen leveren die nodig waren voor een onderschepping. Er wordt gezegd dat de Duitsers zo onder de indruk waren dat ze probeerden een fabricagelicentie te krijgen, maar zonder succes.

4: Mitsubishi Ki-46

De verbeterde Ki-46-III was nog sneller dankzij een gewichtsvermindering, de toepassing van krachtigere Ha-102 motoren met directe brandstofinspuiting en een herzien rompontwerp dat resulteerde in een bijna perfecte stroomlijning. In deze vorm kon het toestel een maximumsnelheid van meer dan 640 km/u bereiken.

Het vliegtuig werd nog verder verbeterd in de vorm van de turbo-opgevoerde Ki 46-IV. Hoewel dit toestel nooit in productie ging, waren de prestaties ongelooflijk: in februari 1945 vlogen twee prototypes in 3 uur en 15 minuten van Peking naar Yokota, waarbij ze 2300 km aflegden met een gemiddelde van 700 km/u. Geliefd bij de bemanningen en gerespecteerd door zijn vijanden, was de Ki-46 een klasse apart tijdens het grootste deel van de oorlog.

3: PR Spitfires

Luchtverkenning is van vitaal belang voor de overwinning in oorlogsvoering, om de toestand van de vijandelijke troepen en infrastructuur vast te stellen. Vanwege de grootte van de camera's uit de jaren 30 en de behoefte aan een speciale cameraman, moest verkenning op lange afstand worden uitgevoerd door tweemotorige vliegtuigen. Aan het begin van de oorlog gebruikte de RAF hiervoor de Bristol Blenheim, een omgebouwde lichte bommenwerper.

Maar de Blenheim was uiterst kwetsbaar tern opzichte van kleinere, snellere en wendbaardere vijandelijke jagers, met name de Messerschmitt Bf 109. De RAF stelde een radicaal nieuwe oplossing voor strategische verkenning voor: ongewapende eenpersoonsjagers die op hoge snelheid en hoogte moesten vliegen om te overleven.

3: PR Spitfires

Uitgerust met camera's in de vleugels, werden de Spitfires getweakt en gepolijst voor maximale snelheid, en ze bleken 50 km/u sneller dan de standaard Spitfire Mk 1. Op 18 november 1939 steeg een verkennings-Spitfire op vanaf Seclin in Frankrijk om Aken in Duitsland te fotograferen. Dit was de eerste Spitfire die over vijandelijk gebied vloog. Hoewel deze eerste missie werd gedwarsboomd door slecht weer, bewezen latere vluchten het concept.

De PR Spitfires waren een enorm succes. Ze werden tijdens de oorlog met grote wetenschappelijke nauwkeurigheid ontwikkeld door enkele van de knapste koppen in hun vakgebied en zorgden voor vitale verkenningen die van cruciaal belang bleken voor veel geallieerde acties.

2: Arado 234 Blitz

's Werelds eerste echte straalbommenwerper en verkenningsvliegtuig was een grote stap voorwaarts in de luchtoorlog toen deze zijn eerste vlucht maakte op 15 juni 1943. Tegen die tijd begonnen propellervliegtuigen hun maximumsnelheid te bereiken; voor een efficiënte vlucht met meer dan 740 km/u was de toen nieuwe technologie van straalaandrijving nodig.

Groot-Brittannië overvliegen was in 1943 erg moeilijk geworden, zo sterk was de Britse luchtverdediging. Dit veranderde echter met de introductie van de Arado 234 met straalaandrijving, die vrijwel immuun bleek voor onderschepping. Vroege straalmotoren verbruikten veel brandstof. Om voor het vereiste bereik te zorgen, werd bijna elke beschikbare ruimte in het vliegtuig gebruikt om brandstof te vervoeren.

2: Arado 234 Blitz

In augustus 1944 voerde een prototype Ar 234 als eerste straalvliegtuig een verkenningsmissie boven Engeland uit. Deze missies waren bedoeld om inlichtingen te verzamelen over de geallieerde sterkte en de mogelijkheid van een invasie van Nederland over zee.

De Arado 234 kon zo hoog en snel vliegen dat geallieerde gevechtsvliegtuigen er niet in slaagden om hem te onderscheppen. Later echter bleek de geallieerde anti-straaljagertactiek om een vliegtuig aan te vallen bij het landen of opstijgen effectief. Hoewel dit het best presterende verkenningsvliegtuig van de oorlog was, kwam de Ar 234 te laat om veel te bereiken.

1: De Havilland Mosquito

De Mosquito was een spectaculair snel tweemotorig Brits vliegtuig. Hij was ontworpen als een bommenwerper die op zijn snelheid vertrouwde om te overleven.

Het toestel was aanvankelijk controversieel omdat er veel geloof en moeite was gestoken in het concept van de zware bommenwerper. In de verkenningsrol, net als in verschillende andere rollen, zou de Mosquito fantastisch capabel blijken en een van de best overlevende indringervliegtuigen die in de oorlog werden gebruikt.

1: De Havilland Mosquito

Snel, met goede overlevingskansen en een groot bereik, was dit een uitstekend verkenningsvliegtuig. De razendhoge snelheid van de Mosquito maakte het toestel een nachtmerrie voor verdedigende jagers of luchtafweereenheden om te lokaliseren en te vernietigen. Tijdens de eerste operationele verkenningsmissie door een Mosquito PR MkI, op 17 september 1941, wist het RAF-vliegtuig drie Bf 109 gevechtsvliegtuigen van de Luftwaffe te ontwijken. Ondanks dat de Mosquito ongewapend was, kwam hij toch weer veilig thuis.

De Mosquito droeg bij aan vele campagnes, waaronder de bevrijding van Europa. Naast fotoverkennings-Spitfires, -Mustangs en andere vliegtuigen speelden Mosquito's een vitale rol bij het leveren van de gedetailleerde beelden waarvan de planning en besluitvorming voor D-Day afhankelijk waren. Tijdens de opbouw en de campagne in Normandië namen de PR-vliegtuigen dagelijks 85.000 foto's. De Mosquito was een meester in de luchtverkenning.